Rada Upowszechniania Nauki

Inżynier i wynalazca. Gdyby nie on, nie byłoby elektroniki. A jednak jego nazwisko jest Polakom prawie nie znane. Jan Czochralski (1885-1953) będzie bohaterem kolejnej odsłony LXXI Kawiarni Naukowej Bałtyckiego Festiwalu Nauki.
Był chemikiem, metaloznawcą. Opracował stosowaną współcześnie metodę otrzymywania monokryształów krzemu, co stało się podstawą procesu produkcji mikroprocesorów. Dopiero w 2011 został wpisany do Panteonu Wynalazców i Odkrywców Polskich, ale rok 2013, którym przypada 60. rocznica jego śmierci, Sejm RP ustanowił rokiem Jana Czochralskiego.
O zapomnianym uczonym opowie w czwartek prof. dr hab. inż. Janusz Rachoń (Politechnika Gdańska).

Podczas poniedziałkowego spotkania z publicznością publicznością Kawiarni Naukowej w Warszawie członek RUN prof. dr hab. Krzysztof J. Kurzydłowski mówił o perspektywach wydobycia gazu łupkowego w Polsce, stanie eksploracji złóż ich jakości i wielkości. Odpowiadał również na pytania, które dotyczyły m.in.  bezpieczeństwa ekologicznego czy stanu zaawansowania i przygotowania do ewentualnego wydobycia.
Głównym wnioskiem wynikającym z tego spotkania jest postulat znacznego zwiększenia odwiertów próbnych, bez czego nie można wiarygodnie oceniać  perspektywy „Polski – drugiego Kuwejtu”. Głębokość złóż i rodzaj łupków wskazują na konieczność „polonizacji” technologii, bez możliwości zastosowań wprost  doświadczeń i patentów amerykańskich. Stany Zjednoczone właśnie osiągnęły poziom pełnego gazowego zabezpieczenie potrzeb własnych i planują eksport (kierunek – Japonia).
Sprawozdania i krótkie filmy na temat kolejnych spotkań w kawiarni można znaleźć na www.facebook.com/KawiarniaFN .

Uporządkowanie sfery finansowej upowszechniania nauki. Rozpatrzenie możliwości utworzenia jakiejś formy przygotowywania kadr „naukowych komunikatorów”. Uwzględnianie i premiowanie podobnej działalności jako dorobku zawodowego indywidualnego i instytucjonalnego. Takie postulaty padły 16 maja podczas posiedzenia Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Biorący w nim udział Prof. Magdalena Fikus, Prof. Jan Madey i Dyrektor Centrum Nauki Kopernik Robert Firmhofer przedstawili wcześniej opinie o rozwoju popularyzacji nauki w Polsce. Mowa zatem była o Festiwalach Nauki i imprezach im towarzyszących, o Funduszu na Rzecz Dzieci i Centrum Nauki Kopernik i także sieci podobnych instytucji w Polsce, Europie i na świecie. Po prezentacjach wywiązała się ożywiona dyskusja. Rozmawiano m.in. o podobnej działalności w uczelniach wyższych, o zanikaniu autorytetu intelektualistów, o konieczności przeciwdziałania nienaukowym tendencjom w opiniach społecznych oraz o roli uniwersytetów Dzieci i UTW.

„Ludzie są wielcy. I bardzo niebezpieczni. Dla kogo? Dla małych niewinnych tranzystorków” – tak prezentację podczas sobotniego finału FameLab rozpoczął Marcin Stolarski z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk z Warszawy. I przez trzy minuty tłumaczył, co  powinniśmy zrobić, aby niebezpieczeństwo zniwelować. To wystąpienie zyskało największe uznanie jury konkursu i zdobyło I nagrodę w konkursie.
II nagrodę przyznano Magdalenie Richter z Instytutu Biochemii i Biofizyki w Krakowie za prezentację zatytułowaną „Trzy sposoby na bakterie – super broń komórek”, III – Maciejowi Jasińskiemu z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, który w wystąpieniu „Po drugiej stronie lustra” objaśniał zasadę symetrii lustrzanej w fizyce.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego swoje wyróżnienie postanowiło przekazać Piotrowi Koniecznemu z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie za prezentację „Maleńkich magnesów rola w ważnej sprawie”. Otrzymał on również nagrodę publiczności, ufundowaną przez British Council, współorganizatora konkursu. Główny Partner FameLab – BMW – doceniło wystąpienia Macieja Jasińskiego oraz studiującego biologię na UW Artura Franczuka („Od zera do bohatera, czyli jak pewna bakteria szczepionką się stała”).
FameLab – konkurs dla naukowców zajmujących się przedmiotami ścisłymi narodził się w 2004 roku podczas Cheltenham Science Festival. Polska edycja odbyła się drugi raz. Organizatorem jest Centrum Nauki Kopernik.

Pożegnanie

Zmarł Hilary Koprowski, wybitny lekarz, znakomity wirusolog.

Studia medyczne ukończył w Warszawie w1939 roku. W listopadzie jego rodzina wyjechała z Polski, początkowo do Włoch (w Santa Cecilia Academy w Rzymie – o czym nie wszyscy wiedzą – Hilary ukończył także studia pianistyczne). Ostatecznie Koprowcy osiedli w USA, a Hilary – choć miłość do muzyki towarzyszyła mu do końca życia – zdecydował się na karierę lekarza naukowca.  
Świat pamięta o nim jako o wynalazcy pierwszej żywej szczepionki przeciw wirusowej chorobie Heinego-Medina (polio), która uratowała zdrowie i życie wielu tysiącom dzieci w Polsce (w1958 roku chorowało u nas 6090 osób, w 1963 roku, po zakończeniu szczepień 10 milionów osób, zachorowało 7 osób, umarły dwie).  

Rada Upowszechniania Nauki spotkała się na zebraniu plenarnym 10 kwietnia 2013 roku na zaproszenie Prof. Pawła Rowińskiego w kierowanym przez Niego Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk.

Przewodnicząca – Prof. Magdalena Fikus – przedstawiła sprawozdanie z działalności RUN w roku 2012 i pierwszych miesiącach 2013 roku. Rozmawiano również o planach na najbliższą przyszłość. Ustalono, że RUN będzie kontynuował sesje wyjazdowe, by wspierać swoim udziałem odbywające się w kraju imprezy popularyzujące naukę.

Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk zaprasza w piątek na prelekcję zatytułowaną „W jaki sposób komórki zachowują  niezmienność swojej informacji genetycznej”. Wygłosi ją dr Adrianna Skoneczna z Pracowni Mutagenezy i Naprawy DNA.

piątek (26 kwietnia), godz. 14
IBB PAN, Pawińskiego 5a, Warszawa
sala E im. prof. Wacława Gajewskiego
wstęp wolny

Jaki znaczenie ma jakość energii elektrycznej wykorzystywanej na okrętach? Czy jej zaniżenie może spowodować katastrofę na morzu? I jak właściwie ją mierzyć?
Nad tymi pytaniami zastanawiać się będzie w czwartek prof. dr hab. inż. Janusz Mindykowski (Akademia Morska w Gdyni). Spotkanie z nim zaplanowano w LXX Kawiarni Naukowej Bałtyckiego Festiwalu Nauki.

„Dokąd zmierzamy? Jakość energii elektrycznej a statki morskie”
czwartek (25 kwietnia 2013), godz. 18:00
Hotel Rezydent, Plac Konstytucji 3 Maja 3, Sopot
wstęp wolny
więcej: http://www.festiwal.gda.pl/kawiarnia/, https://www.facebook.com/events/399853670112300/

Jakie procesy powodują, że zachowujemy w pamięci  ludzi, słowa czy wydarzenia?  Co sprawia, że umiemy kłamać? . Jakie są najnowsze metody obrazowania mózgu z zastosowaniem rezonansu magnetycznego (MRI, fMRI)? Odpowiedzi na te pytanie będzie można poszukać podczas wykładu dr. Artura Marchewki (Pracownia Obrazowania Mózgu, Centrum Neurobiologii, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego, PAN).

„Kłamstwo, płeć i obrazowanie mózgu "
poniedziałek (15 kwietnia), godz. 18
Kawiarnia naukowa w „Skwerze”
ul. Krakowskie Przedmieście 60a, Warszawa
wstęp wolny

Co wiemy o pamięci? Czy mózg ma płeć? Czy seksoholizm to zachowanie problemowe czy patologia? Co robi mózg, kiedy śpi? Jak postrzegać zaburzenia neurorozwojowe? Odpowiedzi na te m.in. pytania przyniesie kolejny Tydzień Mózgu.

Magdalena Richter z Instytutu Biochemi i Biofizyki mówiła o użyteczności kodu DNA w pracy kryminologów. Klaudia Szklarczyk-Smolana z Instytutu Farmakologii zastanawiała się nad tym co strach robi z naszym mózgiem. Grzegorz Kreiner z tego samego instytutu przekonywał, że tworzenie leków jest jak budowanie z klocków Lego.  Marcin Stolarski z Centrum Badan Kosmicznych uświadamiał co może spotkać komputer, który leci w kosmos. A Piotr Konieczny z Instytutu Fizyki Jądrowej pytał, czy świat istniałby bez magnesu.

Trzyminutowymi wystąpieniami na te tamty pracownicy Polskiej Akademii Nauk zapewnili sobie miejsca w dziesiątce finalistów konkursu FameLab 2013.

Do finału zakwalifikowali się także Magdalena Jagielska (psychologia, Ośrodek Badań Układów Złożonych Uniwersytetu Warszawskiego), Adam Gągol (matematyka dyskretna, Uniwersytet Jagielloński), Artur Franczuk (Zakład Genetyki Bakterii UW), Igor Zubrycki (Wydział Elektroniki Politechniki Łódzkiej) oraz Maciej Jasiński (Centrum Nowych Technologii UW) .

Finał konkursu organizowanego przez Centrum Nauki Kopernik i British Council wraz z Fundacją na Rzecz Nauki Polskiej odbędzie się 27 kwietnia.

więcej: www.famelab.org.pl

Jest głównym doradcą ds. naukowych Przewodniczącego Komisji Europejskiej. Opracowuje niezależne ekspertyzy dotyczące nauki, technologii lub innowacji. Dba o kontakty z organami doradczymi i strukturami w krajach członkowskich. Zwraca uwagę na sprawy, w których postęp naukowy może być korzystny, ale też jest jednoosobowym „systemem wczesnego ostrzegania” o ewentualnych zagrożeniach dla Unii Europejskiej.
Na wykład prof. Anne Glover zaprasza Polska Akademia Nauk.

Science, engineering and technology – delivering a successful future for Europe
czwartek (21 lutego), godz. 10
Pałac Staszica, Sala Lustrzana, ul. Nowy Świat 72, Warszawa
wstęp wolny
rejestracja: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Jaki jest stan nauki polskiej w kontekście warunków tworzenia gospodarki konkurencyjnej dla przedsiębiorstw innowacyjnych? Jak promować osiągnięcia polskich naukowców? W jakim stopniu system edukacji odpowiada na potrzebę kształcenia kompetencji (wiedzy i umiejętności), oczekiwanych przez rynek pracy? Na takie tematy rozmawiać będą uczestnicy debaty zorganizowanej w ramach projektu Polskie Puzzle przez Fundację Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska” oraz Uniwersytet Warszawski.
W spotkaniu prowadzonym przez Damiana Kwieka z Programu III Polskiego Radia udział wezmą prof. Alojzy Nowak - Prorektor UW ds. Badań Naukowych i Współpracy, prof. Leszek Rafalski - Przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych, prof. Łukasz Turski - Przewodniczący Rady Programowej Centrum Nauki Kopernik i prof. Marek Chmielewski - Wiceprezes Polskiej Akademii Nauk.

Czy polska nauka idzie w las?
piątek (15 lutego), godz. 11-13.30
Uniwersytet Warszawski
Sala Senatu Pałacu Kazimierzowskiego
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, Warszawa
wstęp wolny
rejestracja: http://www.terazpolska.pl/pl/a/Polskie-Puzzle-Czy-polska-nauka-idzie-w-las

„Jak nie leczyć autyzmu” oraz „Pułapki intuicyjnego oceniania skuteczności działań terapeutycznych”. Te dwa tematy zostaną poruszone podczas czwartkowego spotkania w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej.
O pierwszej kwestii wypowiadać się będzie Rafał Motriuk – dziennikarz, korespondent naukowy Polskiego Radia, współpracownik BBC i nauczyciel akademicki. Drugą podniesie prof. Jerzy Karyłowski, były Dziekan Wydziału Psychologii oraz Kierownik Katedry Poznawczej Psychologii Społecznej w SWPS.
Spotkanie organizują  Klub Sceptyków Polskich, Psyche - Books&Cafe oraz SWPS.

 „Autyzm – kontrowersje związane z terapią”
czwartek (31 stycznia), godz. 15:30 – 17:30
Psyche - Books@Cafe , Poziom -1
ul. Chodakowska 19/31, Warszawa
wstęp wolny

więcej: http://www.facebook.com/events/117907511718338/?ref=22

Biorą udział w formowaniu naszej osobowości. Wpływają na procesy zapamiętywania. Mają znaczenie dla życia emocjonalnego, decydują o inteligencji. Zapewniają nam także sprawność motoryczną. Jednocześnie sprawiają, że jesteśmy niezwykle wrażliwi na oddziaływania środowiskowe, w tym czynniki patologiczne. To powoduje, że czasami padamy ofiarą chorób otępiennych, psychoz lub zachowujemy się w sposób, który określić można jednym słowem: głupota. Neurony cholinergiczne.

Wykład na ich temat proponuje w czwartek prof. dr hab. med. Andrzej Szutowicz z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Spotkanie jest częścią programu Kawiarni naukowej Bałtyckiego Festiwalu Nauki.

Nasz „układ” cholinergiczny. Jak z niego korzystamy?

czwartek (31 stycznia), godz. 18 Hotelu Rezydent, Plac Konstytucji 3 Maja 3, Sopot

wstęp wolny

Serdecznie zapraszamy do udziału

w KONKURSIE DLA UCZNIÓW na FILM O MAGII RZECZYWISTOŚCI – NIEZWYKŁYCH ZJAWISKACH, KTÓRE NAS OTACZAJĄ

Konkurs ma na celu umożliwienie uczestnikom pokazania niezwykłych zjawisk, które nas otaczają,
rozwijanie dociekliwości i popularyzowaniu nauki wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.

Zgłoszenia i filmy można przesyłać do 9 marca 2013 roku, do godziny 24.00.

W skład komisji Konkursowej wejdą: prof. Magdalena Fikus – Przewodnicząca Komisji, dr Patrycja Dołowy, prof. UW Paweł Golik, dr Adam Kolondra, Jakub Piątkowski, Michał Sieradzan.

Więcej informacji na www.laickie.pl